Uyuşturucu'dan korumayan devlet!!!

Bu gece, yatmadan önceleri sık sık yaptığım gibi www.liberal.org.tr adresine baktım ve eklenmiş yeni yazıyı okumaya başladım. Buğra Kalkan tarafından yazılmış bu yazı Kıraç'ın rap müziğe açtığı savaşla başlıyordu, makalede nakledildiği kadarıyla Kıraç'ın Rap müziğe saygı duymama sebebi bu müziği yapanların çoğunlukla uyuşturucu bağımlısı olması, sözlerin uyuşturucu alınarak yazılması vs imiş (Kıraç'ın son bir kaç ayda artan polemikleri de ayrı bir tartışma konusu olmaya namzet). Buğra Kalkan buradan sözü bir belediyenin "Extacy" ve "Fuck on Cocain" şarkılarının toplu yerlerde çalınmasını uyuşturucuya teşvik sebebiyle yasaklamasına getiriyor ve bu yasağın otoriter bir bakışın ürünü olduğunu, bugün buna karışanın yarın başka bir şeye karışabileceğini anlatıyor. Yazının kalanını da siz okuyuverin bir zahmet.
Devletin karışmaması gereken alan biraz fazla abartılmıyor mu sizce de? Extacy isimli şarkının klibini seyretmiş değilim, muhtemelen Rapperlar bir diskoda, konserde ya da stüdyodadırlar, ters dönmüş şapkaları kafalarında, bol pantolonlarının içinde belden yukarılarını öne arkaya ritmle sallıyorlardır. Bir ellerinde ağızlarına açılı duran mikrofon, diğerinde tabanca şekli almış parmaklar falan. Başka ne olabilir? (Eğer bu bir rap şarkısıysa...)
Şimdi "büyük Türk rapper'i" CEZA'nın "sakız reklamını" hatırlayalım, bir konserde geçiyor bu reklam ve şarkıda sakızdan bahis yok bile neredeyse, sadece sahneye fırlayan ceza hayranı bir genç kız o sakızdan çiğniyor falan. Belli ki sakızı üreten firma gitmiş bir reklam ajansına, ajans da düşünmüş nasıl bir şey yapalım diye: Toplantıda muhtemelen şöyle yaratıcı fikirler öne sürülmüş:
a) "Çiğnediğiniz sakız sayesinde ağzınız güzel kokacak, sevgilinize rezil olmayacaksınız." temalı olsun, bir genç kız ve genç erkek oynayatalım.
b) Gökyüzünden bir anne çıksın ve bütün dünyanın gözü önünde oğlunu "ERÖÖL" diye çağırıp "O sakız yararlı evladım, işte onu çiğne." desin.
c) Bir köylü kızı motosiklet arkasında sevdiğine kaçarken köyün ihtiyar heyeti yarı beline kadar su içinde "ABOOO" desin." Reklamı seyredenler kendi aralarında sakızla ne ilgisi olduğunu konuşsunlar ve böylece sakızın adı geçsin.
d) "Hedef kitleye uygun yaş grubundaki bir şarkıcı olarak CEZA'ya bir cingıl yaptıralım, onun "layv konser kaydı" havasında, şarkılı değişik reklam yapmış olalım.
Sonunda da diğer fikirler çok sıradan bulunup "d" seçeneği kabul edilmiş olabilir. Böylece bir RAP şarkısı bir reklam haline gelebiliyor. Nereye varacağımı herhalde anlamışsınızdır.
Şimdi sakız için yapılınca böyle bir "cingıl" reklam oluyor, reklam kuşağında yayınlanıyor vs. Extacy serbest ve piyasada satılan bir ürün olsaydı (bir zamanlar olduğu gibi) ve bunu bugün üreten şirket de TV'ye reklam kuşağında yayınlanmak üzere bir reklam hazırlatsaydı bir ajansa ve o ajans da tıpkı CEZA'nın sakız reklamında yapılana benzer bir yol seçseydi ve Extacy'e "Warp Brothers" rap grubu yardımıyla böyle bir "cingıl reklam" hazırlatsaydı durumun bundan ne farkı olurdu? Şu: Aynı şarkının bu sefer reklam kuşağında, reklam olduğu belirtilerek ve para karşılığı yayınlanması gerekirdi. Peki şimdi ne oluyor? Yasal olarak suç kapsamında bulunan bir maddenin kullanımına dair bir cingıl, sırf "ürünün ticari reklamı amaçlı olmadığı için" serbestçe, uyarısız (gizli reklam yasaktır normalde) yayınlanıyor. Peki bu şarkının TV'de bu şekilde yayınlanması yerine reklam kuşağında Extacy'nin ticari reklamı olarak yayınlanmasını istesem, parasını da vereceksem; o zaman da yayınlanabilecek mi? Niye?
İnsanların ne üzerine şarkı yapacağı ya da neden ilham aldığı beni ilgilendirmiyor tabii, (bunu niye belirtmek zorundayım, bilmiyorum, aslında uyuşturucuda üzerine şarkı yapılabilecek bir ilham verici nitelik görmüyorum ve görenlerin o an uyuşmuş olduklarına hükmediyorum). Ama bir mesajın sanat veya başka bir yolla veriliş amacı bir ürünün reklamını yapma amacı taşımasa da bu sadece "o amacı taşımadığı" anlamına gelir, reklamı gerçekten yapmadığı anlamına değil.
Simon&Garfunkel'in çok sevdiğim "Kodachrome" şarkısında gerçek hayatın sıkıcılığından sadece hayalleriyle kurtulan bir çocuk anlatılır, dünyayı kimi zaman siyah beyaz, kimi zamansa renkli ve capcanlı ama hep hayallerine uygun ve güzel gösteren Nikon kamerası ve Kodachrome filmlerine bağlıdır çocuk, ve fotoğraf makinesini elinden almak isteyen annesinden bunu yapmamasını ister. Şarkıyı sadece bu insancıl duyguyu işlemek ve kendi albümlerine koymak için yapan Simon&Garfunkel sözleri öylesine yazmışlardı, belki Fujifilm ve Canon da diyebilirlerdi ve o dönemde melodilerinin bir reklam değeri olduğunu da hiç düşünmemişlerdi. Ama vardı ve nitekim bir gün Kodak firması tarafından ticari bir reklamında kullanıldı.
Buradan anlaşılıyor ki tartışılması gereken şey uyuşturucu satışının ve herkese açık reklamının serbest olup olmaması, yoksa uyuşturucu satışının ve reklamının yasak olduğu bir dünyada böyle bir şarkının mesela klibininTV'de yayınlanmasına bile yasak getirmek bana mevcut hukuk anlayışıyla uyum içinde gibi görünüyor. Bilmem size nasıl görünüyor?